راهنمای کاشت زعفران در گلدان

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

ادویه زعفران از شکوفه های (Crocus sativus) بدست می آید که معمولا به عنوان کروکوس زعفران یا پیازچه های زعفران شناخته می شود. این ادویه توسط پیازچه هایی به نام corms تکثیر می شود.

گل زعفران در فصل پاییز بیرون می آید و از کلاله های قرمز رنگی برداشت می شود که همه ما آن را به عنوان رشته زعفران می شناسیم و از آن ادویه گرفته می شود.

از هر شکوفه سه کلاله برداشت می شود و این کلاله ها باید به دقت و با دست چیده شوند. کلاله ها باید قبل از ظهر برداشت شوند زیرا به راحتی خشک می شوند. این روند بسیار خسته کننده است و دقت بسیاری می خواهد. به همین دلیل ادویه زعفران بسیار ارزشمند است و طلای قرمز نامیده می شود.

زعفران در کشورهایی نظیر ایران، هند، افغانستان، ایتالیا، فرانسه، نیوزیلند، پنسیلوانیا، اسپانیا، پرتغال، یونان، مراکش، ترکیه و برخی از مناطق چین رشد می کند. از آنجا که این گیاه در نقاط مختلف جهان کشت می شود، تکنیک های کاشت زعفران ممکن است بسته به شرایط آب و هوایی، نوع خاک، عمق کاشت و فاصله پیازچه ها متفاوت باشد.

ممکن است تعجب کنید که آیا شما هم می توانید زعفران کشت کنید و آن را برداشت کنید؟ پاسخ مثبت است؛ شما می توانید زعفران را در باغ خانه خود پرورش دهید. تنها کافی است یاد بگیرید چگونه زعفران بکارید.

خاک
Crocus sativus در انواع خاک ها رشد می کند اما در خاک های آهکی، سرشار از هوموس و خوب تخلیه شده با pH بین ۶ تا ۸ بهتر رونق می یابد.

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

پیازچه های زعفران می تواند در انواع خاک های خشک یا نیمه خشک رشد پیدا کند، اما باید به یاد داشته باشید که در طول دوره خشکسالی در پاییز و بهار، زمین را آبیاری کنید. اگر گیاه زعفران را در خاک های مرطوب یا نیمه مرطوب می گذارید، باید مطمئن باشید که زمین به خوبی زهکشی می شود تا از پوسیدگی و عفونت گیاه جلوگیری شود.

آب و هوا
برای کشت زعفران به اقلیمشناسی صریح فصل تابستان و زمستان نیاز داریم که درجه حرارت آن از ۳۵ درجه سانتیگراد یا ۴۰ درجه سانتیگراد در تابستان تا حدود -۱۵ درجه سانتیگراد یا -۲۰ درجه سانتیگراد در زمستان است.
به همین دلیل زعفران را می توان در گونه های خشک، متوسط ​​و انوع آب و هوای قاره ای کشت کرد، اما نه در انواع آب و هوای گرمسیری یا آب و هوای قطبی.

از آنجا که Crocus sativus یک گیاه پیازی مقاوم به حرارت است، تابستان های خشک و گرم هیچ مشکلی برای آن ایجاد نخواهد کرد. با این حال، در طی سرمای شدید زمستان، ممکن است برگ ها خشک شوند و یخ بزنند، در نتیجه رشد کلاله های زعفران کم می شود و گیاه کمتر گل می دهد.

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

هنگامی که سرمای شدید کلاله های زعفران را تهدید می کند، برای جلوگیری از یخ زدگی بهتر است گیاهان را با کاه یا فیبر بپوشانید. در شرایط آب و هوایی خشک در بهار، آبیاری ضروری است. در طول این دوره، بارندگی های منظم برای رشد کلاله ها مناسب است، به این معنی که بازدۀ گل و کلاله (cormy girls) بیشتر است.

کاشت
در صورت کاشت پیازچۀ زعفران برای اولین بار، یک زمین دست نخورده را انتخاب کنید، یعنی زمینی که قبلاً در آن هیچ چیزی کشت نشده باشد.

توصیه می شود قبل از کاشت، عمق خاک را ۲۰ تا ۵۰ سانتیمتر شخم بزنید تا بستر کاشت آزاد شود و به راحتی پخش شود و کودهای ارگانیک در طول فرآیند ترکیب شوند.

در کشت زعفران، برای اطمینان از آبیاری و زهکشی کاشت باید بسترهای مناسبی را مهیا کرد. آبیاری باید زمانی انجام شود که گیاه شروع به رشد برگ می کند. کاشت زعفران در ماه های ژوئیه، اوت و سپتامبر به صورت دستی یا با ماشین انجام می شود و برداشت آن در اواخر اکتبر تا اواسط نوامبر تقریبا هشت هفته پس از کاشت می باشد.

زعفران گیاه پرستش خورشید است، لذا دوست دارد در زمین های خشک کاشته شود. به طور کلی، درختچه ها بین ۷ تا ۱۵ سانتی متر در عمق خاک قرار می گیرند. گیاهانی که در عمق بیشتری کاشته می شوند، کمتر تکثیر می شوند و محصول کمتری دارند، اما کیفیت شکوفه های تولید شده آن ها بالاتر است.

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

سیستم بذر
بهتر است هر ردیف به اندازه ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر باشد. در ردیف اول سوراخ هایی ایجاد کنید و هر کدام را با یک پیازچه پر کنید. همانطور که ردیف دوم را حفاری می کنید از خاکی استفاده کنید که برای پوشش پیازچه در ردیف اول حفاری کرده اید و غیره.

ردیف ها را برای زهکشی و تهویه، مطبوع نگه دارید. یک بلوک از ردیف ایجاد کنید و فضای کافی برای حرکت بین هر بلوک ایجاد کنید تا بتوانید در طول مزرعه به آسانی حرکت کنید، همچنین علف های هرز را وجین کنید و محصول را به راحتی برداشت کنید.

فاصله
فاصله بین بذرها تا حد زیادی به اندازه پیازچه ها بستگی دارد. در ایتالیا، کشاورزان بذرها را در فاصله ۲-۳ سانتیمتر و تا عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر قرار می دهند، این تکنیک باعث می شود حداکثر برداشت را از پیازچه های زعفران داشته باشند.

کشاورزان یونان بین هر ردیف ۲۵ سانتیمتر فاصله و بین پیازچه ها ۱۲ سانتیمتر فاصله می گذارند و هر گیاه تا عمق ۱۵ سانتیمتری کاشت می شود. در اسپانیا ردیف ها به فاصله ۳ سانتی متر و پیازچه ها به فاصله ۶ سانتیمتر از هم جدا شده اند. در هند فاصله بین هر ردیف ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر و فاصله بین هر بذر، ۷٫۵ تا ۱۰ سانتی متر است.

در ایران در ابتدا در عرض زمین شیاری به عمق حدود ۲۰ سانتی متر و عرض ۲۵ سانتی متر ایجاد می کنند، سپس در دو طرف شیار به فاصله ۷ سانتی متر در طول شیار پیازها را می کارند.

آفات

باید علیه پرندگان، جوندگان و خرگوش اقدامات حفاظتی انجام شود. همچنین از تأثیرات پوسیدگی گیاه، پوسیدگی برگ، نماتدها و دیگر پاتوژن ها بر روی گیاه زعفران جلوگیری شود.

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

از ریشه کندن

ساقۀ پیاز مانندِ زعفران به مدت چهار سال برای کشت مناسب است و در سال پنجم، باید از ریشه کنده شود. در اسپانیا و ایتالیا در آوردن پیازچه های زعفران بین ماه های ژوئن و ژوئیه انجام می شود و در یونان، بین ماه های مه و ژوئن انجام می شود. هنگامی که برگ های زعفران پژمرده می شوند و به رنگ قهوه ای تغییر پیدا می کنند، ساقه گیاه به خواب می رود و برای از ریشه کندن آماده می شود.

رشته ها با استفاده از کج بیل یا گاوآهن از زمین کنده می شوند و به صورت دستی جمع آوری می شوند. سپس پیازچه ها از علف های هرز و پیازچه های ناخواسته تمیز می شوند. پیازچه ها نباید بیشتر از چند ساعت در خورشید بمانند. سپس این پیازچه ها دسته بندی می شوند و در یک مکان تاریک و خشک ذخیره می شوند، اما باید تا کاشت بعدی تهویه مناسبی داشته باشند.

وجین کردن

از بین بردن علف های هرز به صورت دستی روشی خسته کننده است به ویژه اگر بخواهید علف های هرز را از ریشه در آورید. البته ممکن است در کشت زعفران وجین بصورت ماشینی هم انجام شود، اما خطر آسیب دیدن پیازچه ها وجود دارد.

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

به این ترتیب، بیشتر کشاورزان ترجیح می دهند آن را به روش سنتی انجام دهند. هرچقدر علف های هرز در بسترهای زعفران باقی بمانند، برداشت محصول سخت تر خواهد بود.

پس بهتر است آن ها را سریع وجین کنید. هنگامی که برگ های زعفران خشک شوند، اما وقت آن نباشد که از ریشه کنده شوند بهتر است برگ های قهوه ای را وجین کنید. بطور معمول اولین وجین زعفران بعد از برداشت گلهای زعفران و دومین آن در صورت لزوم به فاصله در حدود یک ماه قبل از آب سوم انجام می شود.

برداشت زعفران

تا اواسط ماه اکتبر، زعفران شروع به شکوفایی می کند و این شکوفه ها حدودا سه هفته طول می کشد. یک دوره شکوفایی تشدید شده رخ می دهد که دو تا شش روز طول می کشد. شکوفه هایی که در طول شب ظاهر می شوند باید سپیده دم و قبل از آفتاب برداشت شوند تا از پژمردگی گلبرگ ها جلوگیری شود. بهتر است زمانی کلاله ها را برداشت کنید که شکوفه ها خواب و یا بسته هستند. در این صورت زعفران با کیفیت تری برداشت خواهید کرد.

جداسازی گیاه

هنگامی که شکوفه ها برداشت می شوند، آنها را به منطقه جداسازی گیاه می برند. در این مرحله کلاله ها یا رشته ها به صورت دستی و با دقت چیده می شود. قسمت های سفید و زرد برش داده نمی شوند بلکه فقط قسمت های قرمز چیده می شود.

راهنمای کاشت زعفران در گلدان

خشک کردن

بلافاصله پس از جداسازی زعفران عملیات خشک کردن صورت می گیرد. از آنجا که رشته های برداشت شده بسیار مرطوب هستند، باید در دمای بالاتر از ۶۰ درجه سانتیگراد خشک شوند.

لازم به ذکر است که این موضوع اهمیت بسیاری دارد و نقش بسیار ظریفی در کیفیت ادویه زعفران دارد. پس از مرحله خشک کردن، وزن رشته ها به شدت کاهش می یابد و حدود ۸۰٪ از وزن اولیه می شود.

کلاله ها می توانند بر روی گرده های داغ یا روی اجاق خشک شوند. رشته های تازه را روی سیم فلزی با کاغذ پخت پخش کنید و در وسط فر قرار دهید.

گرما را در ۵۰ درجه سانتیگراد روشن کنید، بگذارید ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بمانند تا به اندازه کافی خشک شوند. برای خشک کردن انبوه، رشته های زعفران را به مدت ۱۰-۱۲ ساعت در یک اتاق ویژه در دمای ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد قرار دهید.

اما یک روش سنتی هم وجود دارد، در این روش زعفران های دسته بندی شده را در داخل سبد قرار می دهند و روی آن را با پارچه نازکی می پوشانند. آنگاه این ظرف ها را در اطاقی با حرارت مناسب قرار می دهند و یا آنها را از سقف آویزان می کنند.

هر چند روز یکبار دسته های زعفران را بر می گرداند تا خشک شوند. در صورت وجود آفتاب مناسب، بعضی از کشاورزان روزی چند ساعت ظروف زعفران را در سایه آفتاب قرار می دهند تا فرآیند خشک شدن تسریع یابد. زمانی که زعفران رنگ قرمز تیره به خود بگیرد و با فشار بین دو انگشت خرد شود می توان گفت زعفران خشک شده است.

ذخیره سازی

هنگامی که رشته ها خشک می شوند، به رنگ قرمز تیره با نوک های نارنجی تیره تبدیل می شوند. رشته های خشک شده را درون بافت یا فویل خنک می پیچیند و درون شیشه های هوای فشرده قرار می دهند، سپس آن ها را در یک گوشه سرد و تاریک به مدت حداقل سی روز نگهداری می کنند تا برای استفاده آماده شوند.

نکات کلیدی:
● پس از برداشت، رشته ها باید در اسرع وقت خشک شوند. اگر نمی توانید آنها را بلافاصله خشک کنید، آنها را در ظروف بسته در یخچال قرار دهید. هدف این است که رشته ها حدود ۱۰ درصد رطوبت داشته باشند.

زمان خشک کردن با توجه به رطوبت، تعداد رشته ها و… متفاوت است. اگر از یک خشک کننده خانگی کوچک استفاده می کنید، رشته ها را حدود ۳ ساعت در دمای ۴۸ درجه سانتیگراد قرار دهید.

● زعفران خشک شده باید براق و تیره باشد. اگر زعفران بیش از حد خشک شود عطر و طعم خوبی نخواهد داشت و ماندگاری آن کاهش می یابد.

● برای جلوگیری از سفید شدن دانه های خشک شده باید فورا آن را در یک مخزن فشرده و تاریک قرار دهید. منبع: زیباشهر

راهنمای کاشت زعفران در گلدان